Đường phèn là gì? Công dụng của đường phèn

Trong đời sống và ẩm thực Việt Nam, đường phèn là món gia vị đã có từ rất lâu đời gắn liền với cuộc sống của con người và có những công dụng hữu ích, quan trọng không thể thay thế.

Đường phèn không chỉ được sử dụng rộng rãi để chế biến cùng với những món ăn ngon, thông dụng hàng ngày như: làm nhân bánh, ngâm hoa quả đường, nấu chè, nước sâm…mà đường phèn có có nhiều công dụng trong y học, chữa bệnh: trị ho, bổ thận, giúp thanh nhiệt, giải độc tố trong cơ thể. 

Đường phèn là gì?

Đường phèn là kết quả thu được từ quá trình sản xuất, quá trình tinh chế và kết tinh đường cát từ cây mía. Đường phèn, đường băng có tên khoa học là Saccharose, công thức hóa học là C12H22O11, trong đường phèn còn chứa một số nguyên tố vi lượng giúp phân giải thành fructose và glucose.

Đường phèn được sản xuất ra có dạng viên khối, to nhỏ gấp 50 -17 lần đường cát hoặc có loai xay nhuyễn tùy theo nhu cầu sử dụng của mỗi vùng miền khác nhau mà sản xuất kích thước khác nhau.

Đường phèn làm từ gì?

Hiện nay đường phèn được sản xuất công nghiệp và thủ công, thông thường đường phèn có 2 loại phổ biến là đường phèn trắng và đường phèn vàng.

Đường phèn trắng được làm từ đường cát trắng thông qua quá trình sản xuất công nghiệp, tinh chế và sử dụng chất tẩy trắng nên thu được đường phèn màu trắng tinh khiết, thường được bán rộng rãi trong những siêu thị, cửa hàng, chợ theo từng gói khối lượng.

Đường phèn vàng hay còn được gọi là đường đường phèn nguyên chất, được làm thủ công, được làm thẳng từ mật mía, không qua tinh chế và không sử dụng chất tẩy trắng nên thu đường đường phèn có màu ngà ngà vàng. Tuy là đường có màu vàng những vẫn phải bảo sạch sẽ và an toàn nhé. Thường đường phèn được người sử dụng tự sản xuất số lượng hạn chế để dùng, để biếu tặng hoặc bán cho người quen nên sẽ đảm bảo chất lượng hơn.

Giá bán đường phèn vàng cao hơn so với đường phèn trắng, bởi được làm thủ công, không có dây chuyền máy móc hiện đại và đường phèn vàng có vị ngọt hơn so với đường phèn trắng nên đôi khi người sử dụng lại ưu tiên lựa chọn đường phèn vàng hơn đường phèn trắng.

Ngoài đường phèn làm từ mía, một số loại đường phèn khác được làm từ nguyên liệu khác như củ cải đường, đường thốt nốt, lúa miến ngọt.

Đường phèn có tốt không?

Trong y học dân gian từ xưa đến nay, đường phèn có vị ngọt thanh mát, tính bình, đặc tính “vào tỳ và phế” giúp bổ ích khí, điều hòa vị, nhuận phếm chỉ khái, trừ đàm giúp chữa trị nhiều bệnh đường hô hấp như trị ho đờm, viêm họng, đau rát họng, bệnh vặt đường hô hấp ở trẻ nhỏ.

Đường phèn được sử dụng rộng rãi trong đông y, dễ dàng kết hợp với nhiều nguyên liệu khác nhau để thành những bài thuốc cổ truyền chuyên trị những bệnh nan y, bệnh khó chữa. Ngoài ra đường phèn còn là món gia vị phổ thông được thêm vào những món ăn ngon hàng ngày của mỗi gia đình Việt.

Sử dụng đường phèn một cách hợp lý, đúng cách sẽ giúp ích rất nhiều đối với chúng ta trong đời sống hàng ngày, giúp ích cho sức khỏe và làm đa dạng ẩm thực. Những cũng cần phải sử dụng đường phèn một cách hợp lý và khoa học để tránh những bệnh như tiểu đường, béo phì, không có lợi cho những người đang giảm cân, ăn kiêng.

Đường phèn có tác dụng gì?

Công dụng của đường phèn đối với sức khỏe, dùng để chữa bệnh

Công dụng trị ho, viêm họng, bệnh đường hô hấp cho trẻ nhỏ

Công dụng của đường phèn cực kỳ hữu ích, giúp kết hợp với những nguyên liệu đơn giản hàng ngày như chanh, quất, mật ong, ngâm đường phèn để trị ho, viêm họng cho trẻ nhỏ rất hiệu quả. Chanh, quất, mật ong chưng với đường phèn là bài thuốc thông dụng được nhiều bà mẹ sử dụng để trị ho của trẻ nhỏ cực kỳ hữu dụng.

Đường phèn có tác dụng giúp giải độc, giải khát, giúp giảm các cơn ho, chữa đau đầu, chóng mặt. Trong mật ong có chữ viitamin và khoáng chất như vitamin A, E, C, canxi, sắt, mangan…có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn hiệu quả. Chanh, quất có chứa nhiều vitamin tốt cho sức đề kháng của cơ thể như vitamin A, A1, B11, C, nhiều khoáng chất như canxi, kali, photpho, kẽm,…giúp tăng, thông phổi, tiêu đờm, cường hệ miễn dịch cho trẻ nhỏ. 

Chỉ cần 1 quả chanh hoặc 2-3 quả quất chưng cất cùng với 1-3 viên đường phèn nhỏ và lượng nhỏ mật ong sẽ có công dụng cực kỳ hiệu quả trong việc trị ho ở trẻ nhỏ.

Hướng dẫn chưng đường phèn với quất để trị ho:

Nguyên liệu cần chuyển chị khá đơn giản: Quả quất 1kg, đường phèn và mật ong.

Thực hiện:

– Pha nước muối loãng, rửa sách 1kg quả quất và ngâm trong nước muối 15-30 phút.

– Vớt toàn bộ quất ra rổ sạch, để khoảng 10-15 phút cho ráo nước. Sau đó dùng dao sạch cắt đôi quả quất, vắt lấy nước, bỏ hết hạt và giữ lấy vỏ. Sau đó thái nhỏ vỏ quất cho vào cùng với nước.

– Cho nước quất và vỏ vừa thái nhỏ vào ấm đun nhỏ lửa cho sôi 10 -15 phút cho nước cạn đi rồi cho mật ong và đường phèn vào khuấy đều. Tiếp tục đun nhỏ nửa khoảng 3- 5 phút rồi cho thêm ít muốn.

– Bắc ấm ra để nguội rồi cho tất cả hỗ hợp vào bình thủy tinh để dùng dần.

– Mỗi lần sử dụng nên dùn 2-3 thì cho vào cốc nước ấm khuấy đều để dùng sẽ giúp giảm ho, dịu cổ họng đáng kể.

Hướng dẫn ngâm chanh đào với mật ong và đường phèn để trị ho

Bài thuốc trị ho rất quý từ dân gian bao gồm: Chanh đào, mật ong ngâm với đường phèn được sử dụng rất phổ biến để chữa trị ho do cảm cúm, ho đờm hiệu quả. Hơn nữa còn có công dụng ngăn ngừa viêm nhiễm, tăng sức đề kháng, giải độc cơ thể.

Nguyên liệu cần chuẩn bị: Chanh đào từ 1kg, đường phèn, mật ong, lọ thủy tinh.

Thực hiện:

– Rửa sạch 1kg chanh đào, ngâm với nước muối loãng từ 15-30 phút, sau đó vớt ra để khô ráo. 

– Dùng dao sạch thái chanh dày từ 1cm, không nên thái mỏng quá vì ngâm lâu sẽ rất dễ nhũn, hỏng, dễ nát không được ngon. Bạn muốn ngâm để sử dung lâu dài trong vòng 1-2 năm thì nên thái chanh dày một chút để sau khi ngâm lâu lát chanh teo đi là vừa.

– Chuẩn bị lọ thủy tinh khô ráo, rải trước 1 lớp đường phèn xuống đáy, sau đó là 1 lớp chanh, cứ so le như vậy cho đến khi đầy lọ, không xếp đầy quá, tránh trường hợp sau khi ngâm, đường tan ra sẽ bị trào. Sau cùng là đổ mật ong vào cho ngập qua chanh và đường phèn. Đậy nắp chặt, có thể thêm lượt túi nilon bịt cùng với miệng lọ thủy tinh để cho kín hơn. Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

– Ngâm càng lâu sẽ càng ngon, nước cốt rất trong và sánh. Khi sử dụng nên pha với nước ấm sẽ tốt nhất, mỗi lần sử dụng nên kèm theo 1-2 lát chanh ngậm sau đó nhai và nuốt sẽ giúp giảm ho rất hiệu quả.

Ngoài việc kết hợp với chanh, quất, mật ong để chữa ho ở trẻ nhỏ, đường phèn còn kết hợp được rất nhiều nguyên liệu thiên nhiên khác để ra được những bài thuốc hay, thông dụng như:

• Đường phèn chưng với hoa cúc đẻ giúp chữa bệnh hạ huyết áp.
• Đường phèn ngâm với củ gừng tươi hoặc pha gừng, đường phèn và nước ấm giúp trị cảm gió, cảm cúm cực kỳ hiệu quả vào mùa đông.
• Đường phèn chưng cách thủy với cánh hoa hồng tươi, hoa điệp, nấu với vỏ quýt giúp trị ho khan, viêm phổi, ho lâu ngày do thay đổi thời tiết.
• Nấu thuốc bắc bao gồm táo tàu, gừng tươi, đường phèn giúp trị cảm, viêm đường hô hấp.
• Đường phèn nấu cháo với nhân sâm, gạo nếp, hạt sen để bồi bổ khí huyết, tăng cường sức đề kháng.

Đường phèn có công dụng giúp bổ thận sinh tinh

Đường phèn kết hợp với nhiều cây thuốc giúp cải thiện sức khỏe tình dục, bổ thận cho nam giới, đẩy nhanh quá trình sinh tinh. Chỉ cần chưng đường phèn với rễ cây đậu bắp là sẽ được bài thuốc cực kỳ tốt cho nam giới với chi phí thấp mà lại hiệu quả.

Do đường phèn có tính lành nên có thể sử dụng bài thuốc bổ thận này thường xuyên được, nhưng không nên quá lạm dụng bởi sẽ gây nên nhiều bệnh liên quan khác như béo phì, tiểu đường.

Đường phèn làm nguyên liệu thông dụng trong ẩm thực

Kết hợp làm gia vị món ăn giúp trợ tiêu hóa, kết hợp với nước ngâm hoa quả để giải khát, giải nhiệt, thanh lọc cơ thể vào những ngày hè.

Trong ẩm thực dân gian, người ta ưa chuộng sử dụng đường phèn hơn là đường kính, đường cát bởi đường phèn có vị ngọt thanh nhiệt, không qua sản xuất công nghiệp, không sử dụng chất tẩy trắng nên có lợi hơn đối với sức khỏe.

Đường phèn làm gia vị, nguyên liệu nấu ăn, pha chế đồ uống. Một số món ngon được chế biến mà không thể thiếu đường phèn như:

Nấu chè nha đam với đường phèn

Chuẩn bị nguyên liệu: Nha đam, hạt chia, muối và đường phèn, nước sôi để nguội.

Thực hiện:

– Nha đam sau khi tách vỏ lấy phần lõi trắng bên trong, rửa sạch với nước muối để loại bỏ chất nhớt. Sau đó cho nha đam vào bát tô, cho đá viên và muối để ngâm khoảng 45 phút cho nha đam giòn.

– Tiếp theo vớt nha đam ra, để khô ráo rồi thái nhỏ thành lát nhỏ như miếng thạch.

– Sau đó cho nha đam vào nồi với nước sôi để nguội đun nhỏ lửa 10 phút sau đó cho đường phèn vào, sôi khoảng 5 phút thì tắt bếp để cho nha đam giữ được giòn. Để nguội có thể dùng với đá xay và dừa khô và hạt chia.

Món chè hạt sen táo đỏ đường phèn

Những nguyên liệu cần chuẩn bị: Hạt sen 300g, 15 quả táo đỏ, đường phèn và nước sôi để nguội.

Thực hiện:

– Ngâm trước hạt sen với nước sôi từ 15-20 phút. Sau đó cho hạt sen vào nồi đun nhỏ lửa cho đến khi hạt sen nở ra, mềm thì bắt đầu cho táo đỏ đã rạch vỏ vào trong nồi đun cùng với hạt sen.

– Đun nhỏ lửa từ 10- 15 phút sau đó cho đường phèn vào, tùy theo ý thích mà tùy chỉnh độ ngọt. Đun nhỏ lửa từ 10 – 15 phút, bắc ra để nguội là có thể sử dụng, thường thì sử dụng cùng đá xay, thêm dừa khô để thưởng thức được sự thanh mát, giải nhiệt của chè hạt sen táo đỏ được ngon nhất.

Món ngon bổ dưỡng Yến chưng với đường phèn

Yến chưng với đường phèn là món ăn ngon đầy bổ dưỡng cho sức khỏe không thể thiếu đối với mỗi gia đình.

Chuẩn bị nguyên liệu: Yến tươi 500g, đường phèn, vani, nước sôi để nguội.

Thực hiện:

– Cho Yến vào rửa sạch rồi vớt ra để kho ráo nước. Sau đó cho Yến vào bát tô dạng có nắp đậy, cho thêm nước sôi để nguội vào.

– Đun cách thủy từ 40-50 phút sau đó cho thêm đường phèn và vani vào, đun nhẹ 5 phút rồi tắt bếp để đó tầm 20 phút. Có thể ăn nóng và lạnh đều ngon.

Giải khát bằng nước bí đao, quả la hán, lá dứa nấu với đường phèn

Trong những ngày hè nóng nực mà được thưởng thức trà bí đao thì thật tuyệt vời và sản khoái phải không nào.

Những nguyên liệu cần chuẩn bị: Bí đao khô 100g, quả la hán khô, lá dứa, muối và đường phèn.

Thực hiện:

– Nguyên liệu bí đao, quả la hán, lá dứa cho vào nước rửa sạch rồi vớt ra để khô ráo. Sau đó bỏ vào nồi nước 2,5 lít và cho thêm chút muốn rồi đun sôi cho ra nước.

– Đun sôi khoảng 10-20 phút khi thấy nước chuyển sang màu đậm thì vớt cái các nguyên liệu bỏ đi. Lọc hết cặn rồi cho đường phèn vòa khuấy đều tay.

– Đun sôi khoảng 5-10 phút thì bắc ra để nguội, cho vào bình thủy tinh để tủ lạnh uống dần.

Ngâm quả vải với đường phèn

Nước ngâm vải với đường phèn uống với đá lạnh vào mùa hè là thức uống tuyệt vời được ưa chuộng nhất ở miền Bắc.

Nguyên liệu cần chuẩn bị: Quả vải 2-3kg, đường phèn, muối, nước sôi để nguội.

Thực hiện:

– Bóc quả vải, bỏ hạt lấy phần thịt vải.

– Đun sôi nồi nước khoảng 600ml nước, rồi cho đường phèn vào khuấy đều cho đường tan, sau đó tắt bếp để nguội.

– Cho vải vào bình thủy tinh rồi đổ nước đường phèn vào. Để bình ngâm vải vào tủ lạnh để dùng dần.

Nước ngâm đào với đường phèn

Chắc các bạn quen thuộc với đồ uống phổ biến hiện nay là trà đào cam sả. Thức uống này được pha chế từ nước đào ngâm với được phèn, cực kỳ dễ làm.

Chuẩn bị nguyên liệu: Quả đào tươi chín, đường phèn, nước sôi để nguội, nước chanh cốt, muối.

Thực hiện:

– Rửa sạch đào tách vỏ, tách bỏ hột rồi cho phần thịt và vỏ đào vào chậu nước sôi để nguội ngâm với một chút muối loãng. Sau đó vớt thịt đào và vỏ ra để ráo nước.

– Đun đường phèn với 1 lít nước khi nước đường mầu sẫm thì cho nước chanh cốt vào sau đó cho thêm nước.

– Tiếp theo cho vỏ đào vào đun sôi khoảng 10 phút thì vớt vỏ đào ra bỏ đi. Sau đó cho phần thịt đào vào đun khoảng 10 phút rồi tắt bếp để nguội.

– Cho đào và nước đường vào lọ thủy tinh rồi bỏ tủ lạnh dùng dần.

Đường phèn kế hợp được với nhiều loại hoa quả, nguyên liệu để pha chế ra những đồ uống, món ăn cực kỳ tốt cho sức khỏe giúp giải khát, giảm mệt mỏi, stress, tăng sức đề kháng.

Cách làm đường phèn đơn giản tại nhà

Để tự làm được đường phèn tại nhà khá đơn giản, chỉ dành khoảng thời gian từ 1-2 giờ là bạn có thể tự làm đường phèn phục vụ làm gia đình mình cả một năm rồi.

Đường phèn được làm từ mật mía, đường cát trắng hoặc đường cát vàng. Mật mía và đường cát vàng sẽ cho ra đường phèn có màu vàng sẫm, đường cát trắng sẽ cho ra đường phèn màu trắng tinh. Tùy theo nhu cầu của bạn mà lựa chọn mật mía, đường cát trắng hoặc đường cát vàng để làm đường phèn nhé.

Nguyên liệu cần chuẩn bị: Đường cát, nước, trứng gà

– Đun sôi đường cát với nước khoảng 5-10 phút. Sau đó đập trứng gà vào nồi nước đang sôi để loại bỏ tạp chất, những chất dơ, bụi bẩn sẽ được trứng gà khi chín nổi lên kéo theo. Dùng muỗng vớt hết bọt bẩn bỏ đi.

– Dùng trứng gà để loại bỏ phần bụi bẩn cực kỳ hữu ích, tuy nhiên trong hỗn hợp còn nhiều tạp chất nặng ở dưới nồi còn sót lại thì tiếp theo ta phải dùng khăn lọc bằng vải để lọc lại một lần nữa.

– Sau khi đã lọc bỏ hết tạp chất, tiếp tục đun sôi hỗn hợp cho đến khi nước cô lại sệt sệt thì múc ra đổ vào vại đã chuẩn bị sẵn có khuân chỉ để phân khối đường. Trước đây thì người ta không cần đến khuân chỉ vì khi thu đường phèn sẽ dùng búa sạch đập nhỏ tùy theo nhu cầu sử dụng.

– Để đường trong vại từ 8-10 ngày, đường phèn đã kết tinh thành những mảng lớn như đá thạch anh cực kỳ đẹp mắt. Để dùng luôn chỉ cần kéo khuân chỉ khỏi mảng đường là có thể sử dụng. Thông thường trước khi sử dụng người ta thường phơi nắng qua cho khô rồi mới đóng gói sử dụng.

Đây là cách sản xuất đường phèn thủ công tại nhà, quy trình giống nhau cả với đường cát trắng và đường cát vàng. Quy trình sản xuất tuy thủ công, nhiều công đoạn và tốn thời gian nhưng bù lại là ra được sản phẩm đường phèn rất sạch sẽ và tinh khiết.

Ngày nay, sản xuất đường phèn theo dây truyền sản xuất công nghiệp đại trà nên thời gian sản xuất cực kỳ nhanh, không còn kỳ công như vậy nữa. Tuy nhiên việc sản xuất công nghiệp thường sẽ sử dụng thêm một số chất phụ gia, không tốt cho sức khỏe, vậy nên nếu có thời gian thì bạn hãy tự làm đường phèn tại nhà theo quy trình trên để tốt nhất cho sức khỏe gia đình nhé.

Một số câu hỏi phổ biến về đường phèn

Sử dụng đường cát trắng hay đường phèn tốt hơn?

Tùy theo hoàn cảnh và mục đích sử dụng mà chúng ta nên lựa chọn đường cát và đường phèn. Đường cát thường được sử dụng với trường hợp cần gấp, nhanh, pha chế ở những nhà hàng, dùng với đồ uống ở quán cafe, đồ tây. Còn đường phèn thì thường sử dụng làm gia vị cho các món ăn trong bếp, nấu chè, làm bánh, nấu nước giải khát, chữa bệnh thì phù hợp hơn. Vậy nên sử dụng đường cát trắng và đường phèn tùy vào mục đích sử dụng của mỗi người.

Phụ nữ mang bầu có ăn đường phèn được không?

Đối với bà bầu thì nên sử dụng đường phèn rất hạn chế, chỉ nên sử dụng trong trường hợp nấu chung với những món ăn bổ dưỡng để bồi bổ sức khỏe như tổ yến nấu đường phèn,…không nên sử dụng đường phèn quá nhiều và trong thời gian dài sẽ dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm như tiểu đường,…

Đường phèn có gây nên bệnh tiểu đường không?

Đường phèn có vị ngọt đậm, khi sử dụng sẽ làm tăng cao lượng đường huyết trong máu, vì vậy cần sử dụng đường phèn một cách hợp lý. Người đã bị bệnh tiểu đường thì không nên sử dụng đường phèn để tránh làm bệnh thêm nghiêm trọng.

Ăn đường phèn có béo không?

Đường phèn có hàm lượng calo cao, cứ 100gr đường phèn chứa 400Kcal, vì vậy sử dụng đường phèn nhiều sẽ gây béo phì. Tuy nhiên nếu sử dụng đường phèn kết hợp với những nguyên liệu khác có thể giúp giảm cân, giảm mỡ bụng nhanh chóng: chanh đào ngâm đường phèn, nha đam ngâm đường phèn,…

Đường phèn giá bao nhiêu và mua ở đâu?

Trên thị trường đường phèn trắn thường có giá dao động từ 40-60k/kg, còn đường phèn vàng có giá từ 80 – 100k/kg tùy vào mỗi thời điểm và địa điểm sẽ có mức chênh lệch về mức giá.

Hiện tại đường phèn được bán rộng rãi ở các siêu thị, cửa hàng tạp hóa, ngoài ra khách hàng có thể tìm kiếm mua online trên những trang thương mại điện tử lớn như Shoppe, Lazada, sendo, tiki,…Tuy nhiên, mình thấy trên những website này có rất nhiều gian hàng bán giá rất rẻ so với thị trường, bạn nên cẩn thận và lựa chọn để tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.

Tác hại của đường phèn

Trên bài viết này mình đã nêu rõ đường phèn là gì? những công dụng hữu ích của đường phèn trong đời sống và chữa bệnh. Phần nào bạn cũng thấy được công dụng đa năng của đường phèn. Tuy nhiên, đường phèn cũng có một số tác hại khi sử dụng quá nhiều, không hợp lý sẽ gây ra nhiều bệnh như: tiểu đường, gan nhiễm mỡ, gây béo phì,…Vì vậy, khi sử dụng đường phèn cần cân đối hợp lý, mức độ vừa phải, không nên quá lạm dụng. Đối với những người đang bị những bệnh trên thì lời khuyên không nên sử dụng đường phèn mà nên thay thế bằng những loại khác phù hợp.

Lưu ý khi sử dụng đường phèn nên biết

• Nên sử dụng đường phèn vàng sẽ tốt hơn cho sức khỏe, bởi đường phèn vàng sẽ nguyên chất hơn và không có chất tẩy trắng như đường phèn trắng.
• Khi mua đường phèn nên chọn địa chỉ uy tín, tránh hàng giả, không đảm bảo vệ sinh và chất lượng.
• Sử dụng đường phèn hợp lý và khoa học, không nên lạm dụng, tránh gây ra những bệnh nguy hiểm.
• Kết hợp đúng, chuẩn xác với các nguyên liệu để tạo ra những bài thuốc, món ăn ngon hữu ích.

Đường phèn là một gia vị cực kỳ tốt và hữu ích trong ẩm thực và chữa bệnh được nhiều người sử dụng thường xuyên trong bữa cơm hàng ngày cũng như trị bệnh. Qua những thông tin chia sẻ trên, bạn hãy lưu lại để áp dụng mang lại những điều tốt đẹp cho mình và những người thân nhé!